Gençler arasında kullanımı son yıllarda artış gösteren esrarın, özellikle gençlik yıllarında kullanıma başlandığında oldukça fazla zararları var. Bu nedenle gençlerimizle sık sık konuşarak, onlara esrar ile ilgili bilimsel bulguları aktarmamız çok önemli...
Esrar (Marijuana), kenevir bitkisi cannabis sativanın çiçek ve yapraklarının kurutulmasından elde edilen bir uyuşturucu maddedir. Esrarın içindeki ana etken uyuşturucu madde ise THC adında, kişinin psikotik deneyimler yaşamasına neden olan bir madde. Bu maddenin adını bilmek önemli, çünkü son yıllarda esrarın içindeki bu ana maddede büyük bir artış gözleniyor. Dolayısıyla genç beyinlere verdiği zararlı etki de artmış oluyor.
Esrar ya da halk dilinde yaygın kullanımı ile ot, genellikle sigara içine sarılarak kullanılıyor. Bayık, keskin bir ot kokusu var, sigaraya benzemiyor. Kova veya bong adı verilen bir yöntemle buharını içe çekerek de kullanılıyor. Kek, şeker, lolipop veya diğer gıdalara katılarak tüketimi de yaygın.
Gençler arasında kullanımı son yıllarda artış göstermekte olan esrarın, özellikle gençlik yıllarında kullanıma başlandığında oldukça fazla zararları var.
Ergenlik yılları, büyümenin en hızlı olduğu, kişinin benliğini oluşturmak için araştırma içinde olduğu, bu araştırma içindeyken değişik şeyler denemek istediği, riskler aldığı, keşfetme ihtiyacının olduğu yıllar. Beyinle ilgili araştırmalar gösteriyor ki insan beyninin gelişimi 18 yaşında birdenbire durmuyor, gelişimine devam ediyor.
Beyin araştırmalarına olanak veren teknolojiler geliştikçe, beynimizin yetişkin beyni haline gelmesinin; beynimizin karar verme, mantık yürütme, görevleri organize etme gibi görevleri yerine getiren ön bölgesinin gelişmesinin 20’li yaşların ortalarına kadar devam ettiği ve buna ek olarak hormonların düzene oturmasının da 20’li yaşların ortalarını bulduğu biliniyor.
Dolayısıyla bu keşfetme, merak, deneme arzusu, esrar kullanma gibi kalıcı zarar verebilecek riskli davranışlara yol açabiliyor.
Bu yaşlarda “bana bir şey olmaz” düşüncesi oldukça yaygın. Bu nedenle gençlerimizle sık sık konuşarak, onlara esrar ile ilgili bilimsel bulguları aktarmamız çok önemli.
Biraz önce de söylediğim gibi, gençlerin beyni yaklaşık 26 yaşına kadar aktif olarak gelişmeye devam ediyor. Bu dönemde kullanılan esrar, içindeki katkı maddesinin beyne direkt etkisinden dolayı gencin gelişen beynine zarar veriyor:
- Beyin MRI çalışmalarının sonuçları, esrar kullanan gençlerin beynin yapısında kalıcı zararlar olduğunu gösteriyor.
- Düşünme ve problem çözmede zorluklar yaşanıyor.
- Hafıza fonksiyonlarında hatırlama, akılda tutma gibi, ciddi bozulmalar yaşanıyor.
- Öğrenmede problemler gözleniyor, eskisi gibi kolay öğrenemediklerinden şikayet ediyorlar.
- Koordinasyonda bozulmalar ortaya çıkıyor.
- Dikkati sürdürmekte zorluklar yaşıyorlar.
- Bazı çalışmalar, uzun süre esrar kullanan gençlerin IQ puanlarında da düşüş olduğunu tespit etmiş.
PSİKOLOJİ DE OLUMSUZ ETKİLENİYOR
Genç yaşlarda esrar kullanımı kişinin beden sağlığını, psikolojisini, sosyal hayatını ve okul başarısını da oldukça olumsuz etkiliyor. İşte bu olumsuz etkilerin başlıcaları...
- Panik atak, şaşkınlık gibi psikolojik sonuçları olabiliyor ve uzun kullanım ardından bu psikolojik sıkıntılar bazen kalıcı olabiliyor.
- Esrar içindeki maddenin etkisiyle kalp atışlarının normalden çok daha fazla atmasına neden oluyor. Bu nedenle, sık kullanan kişilerde kalp ve dolaşım bozuklukları, ritim bozuklukları, kalp krizi riski daha yüksek.
- Esrar kullanan erkeklerde kullanmayanlara göre testis kanseri, sperm sayısında düşüş ve ereksiyon problemleri daha fazla görülüyor.
- Esrar kullanan gençlerin notlarının daha düşük olduğu, derslerden kaldığı veya okuldan atıldığı gözleniyor.
- Depresyon veya kaygı bozukluğu gibi çeşitli psikolojik sıkıntıların ortaya çıkmasına neden oluyor. Yapılan araştırmalar, gençlikte kullanılan esrar ile ileriki yaşlarda yaşanan depresyon arasında ilişki olduğunu gösteriyor.
- Ailesinde psikoz, şizofren gibi bozuklukları olan gençlerde benzer bozuklukların çıkma riskini artırıyor.
- Evde ve kapalı alanlarda çok fazla vakit geçiren genç, fiziksel sağlığında sıkıntılar yaşamaya başlıyor.
- Genel hayat tatminler araştırıldığında, genellikle daha olumsuz geri bildirim veriyorlar.
- Esrar içmeyen yaşıtlarına kıyasla akademik ve iş başarısı düşük oluyor ve bu da psikolojilerini olumsuz etkiliyor.
- Araba kullanmada gerekli olan koordinasyon, konsantrasyon gibi becerileri olumsuz etkilediği için kazalara yol açıyor.
- Araştırmalar, esrar kullanan 6 gençten 1’inin bağımlı olduğunu söylüyor. Yani, “esrar bağımlılık yapmaz” düşüncesi doğru değil ve bağımlılık geliştiren gençler, bırakmaya çalışsa bile bırakamıyorlar. Esrar kullanımı nedeni ile görevlerini yerine getiremiyor, aile ve arkadaşlarla yapacakları aktivitelere katılamıyorlar.
- Kokain ve eroin gibi ölümcül sonuçlar yaratabilen daha tehlikeli uyuşturuculara bir basamak olabileceği biliniyor.
- Karar verme mekanizmalarını güçsüzleştirdiği için, yanında alkol kullanımı veya daha başka riskli davranışlar yapılmasına neden olabiliyor.