Kurtuba Kütüphanesi’nin Hikâyesi

Toplumlar tarihe sadece savaşlarıyla geçmez. Bırakmış oldukları kültür miraslarıyla da geçer. Bu kültür miraslarının başında kütüphaneler gelir. Bir toplumun kitaba verdiği değer medeni seviyesiyle paraleldir. Milletimiz tarihe savaşlarda kazandığı zaferler kadar kitaba vermiş olduğu değer ile de geçmiştir. Milletimizin dünya mirasına en büyük katkılarından bir tanesi Endülüs İspanya’sında kurmuş olduğu Kurtuba Kütüphanesi’dir.

Zaman içerisinde oluşan Kurtuba Kütüphanesi çeşitli sultanların katkılarıyla dönemin en büyük kütüphaneleri arasında yerini almıştı. İkinci Abdurrahman, Üçüncü Abdurrahman ve İkinci Hakem devirlerinde büyüyerek oluşmuştu. Özellikle İkinci Hakem döneminde hızla büyüyen kütüphane, sultanın doğuya gönderdiği adamları vasıtasıyla satın alınan kitaplarla zenginleşmişti. Aynı dönemde Avrupa’da Kral Beşinci Karl’ın 900 ciltlik kütüphanesi önemli addedilirken, Kurtuba Kütüphanesi’nin 400.000 cilt kitabı vardı. Ayrıca kütüphanenin kitaplarının listesinin yer aldığı 44 ciltlik bir kataloğu bulunmaktaydı. Kitap sayısı gittikçe artan kütüphane yeni yerine ancak altı ayda taşınabilmişti. Bu sayının hızla artmasında devlet politikasının desteği ve toplumun kitaba verdiği değer vardı. Devlet kitaplara gümrük vergisi uygulamaz; sanatı, ilmi desteklerdi. Devlet kütüphanelerinin dışında Kurtuba’da yüzlerce şahıs kütüphanesi de vardı. 

kurtuba ile ilgili görsel sonucu

Kütüphane teşkilatlı bir şekilde çalışmaktaydı. Satın alınamayan kitapların kopyasını çıkartan müstensihler, kitapları süsleyen müzehhipler ve kitapları ciltleyen mücellitler kütüphane bünyesinde çalışırdı. Dünyanın her yerinden ilimle uğraşanlar kütüphaneyi ziyaret eder, kütüphanenin de içinde bulunduğu o zamanın üniversitesi sayılan medreseye Avrupa’nın en seçkinlerinin çocukları tahsil görmek için gelirdi.

İkinci Hakem vefat ettikten sonra yerine geçen sultan İkinci Hişam henüz on dört yaşındaydı. Bu sebeple devletin yönetimini veziri el-Mansur üstlendi. El-Mansur zamanında kütüphaneye eski önem verilmedi. Mutaassıp kesimin rahatsız olduğu kitaplar yakıldı. Mansur’dan sonra Kurtuba Kütüphanesi ikinci bir felaket yaşadı. Berberilerin kuşattığı Kurtuba’da askerlerin maaşlarını ödeyebilmek için şehrin valisi bazı kitapları sattı. Berberiler şehri ele geçirince kütüphanenin kalanı yağmaya uğradı. Dağılan kütüphane Endülüs’ün diğer kütüphaneleriyle birlikte Ferdinand ve İsabella’nın İspanya’yı işgali sırasında yok edildi.

Kitabın bu kadar önemli olduğu İspanya yakılıp yıkıldıktan sonra İkinci Philip Endülüs’ten kalan kitapları toplamak istediğinde ancak 2500 tanesini elde edebilmişti. Ve bugünkü Avrupa’nın temellerinin atılmasına bu kitaplar yardımcı oldu.

YORUM EKLE

banner160