Edremit körfez bölgesinde tarımsal alanların yapılaşması deprem riski açısından son derece sakıncalıdır
Prof. Dr. İbrahim ÇOBANOĞLU
Pamukkale Üniversitesi Müh. Fak.
Jeoloji Müh. Bölümü
Edremit ve çevresi körfez bölgesi olarak kentleşme anlamında önem taşıyan bir yerleşim alanıdır. Edremit, Akçay, Burhaniye yerleşim alanları tektonik açıdan ülkemizin diğer bölgelerinden kısmen farklı özellikler taşımaktadır. Zira büyük depremler üreten Kuzey Anadolu Fayı, Doğu Anadolu Fayı gibi doğrultu atımlı fayların aksine bu bölge genişleme tektoniğine bağlı olarak meydana gelmiş eğim atımlı normal faylarla karakterize edilmektedir. Bu fayların birbirleriyle olan ilişkileri ve uzunlukları, meydana gelecek sismik hareketin büyüklüğü ile doğrudan ilişkili olmaktadır. Edremit fay zonu adıyla bilinen bölge 50 – 60 km uzunluklara varan parçalı kırıklar şekilde temsil edilen faylardan oluşmaktadır. Bu yüzden zemin karakteristik davranışları, fayların oluşturabilecekleri deprem büyüklüklerine de bağlı olarak sismik etkilerle meydana gelebilecek yapısal hasarların belirli bölgelerde yoğunlaşmalarına neden olacaktır. Bu bölgeler ise özellikle halen üzerinde yapılaşmaların hızla devam ettiği ve belediyeler tarafından da alınan kararlarla imara açılan ovasal tarım alanlarıdır. Jeolojik olarak yüzeye yakın zemin katmanlarının düşük sismik hızlara ve yoğunluklara sahip olmaları, deprem dalgalarının genliklerinin yüzeye yaklaştıkça büyümelerine neden olmaktadır. Bu durum deprem aktiviteleri ile oluşan yapısal hasarların ve yıkımların da büyümesini sağlamaktadır. Burhaniye örneğinde görüldüğü üzere kentsel gelişim bütün olarak batıya yani alüvyal ovasal çökellerin bulunduğu sahil kesimine doğru olmaktadır. Bu tür alanlar suya doygun, gevşek ve kalın alüvyal çökellerle temsil edilmektedir. Taşıma güçleri düşük, çökme-oturma ve sıvılaşma riski yüksek olan bu tür alanlarda yapılacak zemin iyileştirme çalışmaları istenen etkinin oluşmasını sağlayamamaktadır. Zira alüvyal istifin kalınlığı çok fazladır. Özellikle Burhaniye bölgesinde Bahçelievler ve Ören Mahalleleri başta olmak üzere yapılaşmanın olduğu alanlarda binaların 5 kat ve üzeri yükseklikte ayrıca bodrumsuz olarak yapılıyor olmaları öngörülemez sakıncalar doğurabilecek niteliktedir. Bu alanlarda yapılaşmanın kesinlikle önüne geçilmesi, tarımsal nitelikteki verimli ovasal alanların tarım harici bir amaçla kullanılmaması ileride meydana gelebilecek depremlerde olası can ve mal kayıplarının önüne geçilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla belediye kadrolarında tecrübeli ve deneyimli teknik kadroların da istihdam edilmeleri gerekli bir zorunluluktur. Belediye yönetimlerinin de kesinlikle mühendis kökenli ve tecrübeli kişiler tarafından temsil edilmesi sağlanmalıdır. Belediyecilik, yapılaşma ve mühendislik kültüründen uzak meslek disiplinlerince temsil edilen belediye yönetimleri geçmişte olduğu gibi günümüzde de hatalı ve yanlış kararların alınmasına sebebiyet verebilmektedirler.
