Dünya Sağlık Örgütü’nün, 30 ülkede en az 643 maymun çiçeği vakasının
doğrulandığını duyurmasıyla, virüs tekrar gündem oldu. Uzmanlar genel olarak
korkulacak bir durum olmadığını belirtse de DSÖ, birçok ülkede maymun çiçeği
virüsünün aniden ortaya çıkmasının, yıllardır sessizce yayıldığı anlamına
gelebileceğini ve henüz tespit edilmemiş birçok vakanın olabileceğini söylüyor. Peki
maymun çiçeği virüsü nedir ve hakkında doğru bildiğimiz yanlışlar nelerdir? Medline
uzmanlarından virüsle ilgili soruları yanıtladı.
Maymun çiçeği hastalığı Covid-19 gibi yeni bir hastalık
Hayır. Bu virüs ilk olarak 1958’de Afrika’da bir maymunda görüldü. 1970’te ise yine
Afrika’da ilk kez bir insanda teşhis edildi. Bazı vakalar bildirilse de salgına
dönüşmedi.
Bu virüs maymunlardan insanlara bulaşıyor
İsmi maymun çiçeği virüsü olsa da bugün dünyada görülen vakalarda bu virüsün
daha çok fare, sıçan, sincap gibi kemirgenlerden bulaştığı görülüyor. Maymun gibi
bazı memeli hayvanlardan da bulaşma riski olan virüsün asıl bulaş hayvanları ise
kemirgenler.
İnsandan insana bulaşma riski düşük
Ne yazık ki değil. Covid-19 virüsü kadar hızlı bulaş ve yayılım göstermese de
insandan insana virüs aktarımı mümkün. Özellikle enfekte bir kişinin havlu,
nevresim, giysi gibi eşyalarını kullanmakla bulaşabiliyor.
Virüs PCR testiyle tespit edilebiliyor
Maymun çiçeği virüsü, kanda çok kısa süre kaldığı için PCR ve kan testlerinde
tespit edilemiyor. Kesin tanı için, ellerde ya da vücuttaki çiçek virüsünde olduğu gibi
oluşan şişlik, kabarcıklardan örnek alınarak biyogüvenlik düzeyi 2 olan
laboratuvarlara gönderilmesi gerekiyor.
Maymun çiçeği virüsü riskli değil
Virüsün yarattığı semptom ve rahatsızlıklar genellikle kendi kendine geçse de,
ciddiye alınması gereken bir hastalık. Özellikle çocuklar risk altında diyebiliriz.
Çocukların bu enfeksiyondan ölüm oranları, yaşı daha büyük olanlara göre daha
yüksek. Ayrıca başka bakteriyel enfeksiyonların maymun çiçeği virüsünü ne şekilde
tetiklediği ve neye yol açacağı henüz bilinmiyor.
Çiçek aşısı olmuş kişilerde virüs saptanmıyor
Dünya genelinde çiçek hastalığının azalması sebebiyle 1980 yılında Türkiye’de
kaldırılmış olan çiçek virüsü aşısı olmuş kişiler de risk altında olabilir. Aşı üzerinden
40 yıl geçirmiş kişilerin hastalığa karşı ilk günkü kadar yüksek dirençli olmadıklarına
inanılıyor. Ancak DSÖ’nün açıklamalarına bakıldığında uzun zaman önce de olsa
çiçek aşısı olanların hastalığı daha hafif bir seyirle geçirme ihtimali bulunuyor.