Ameliyatla birlikte diz eklemi yapay bir protezle değiştirilir, ancak bu durum tek başına tam işlevselliğin geri kazanılmasını sağlamaz. Diz protezinden en yüksek verimi alabilmek için rehabilitasyon süreci büyük önem taşır.
Rehabilitasyon, ameliyatın hemen ardından başlar. İlk günlerde amaç, kan dolaşımını artırmak, pıhtı oluşumunu önlemek ve ameliyat bölgesinde iyileşmeyi hızlandırmaktır. Bu dönemde hastaya pasif ve hafif aktif egzersizler, solunum egzersizleri ve yatakta pozisyonlama teknikleri öğretilir. Erken mobilizasyon sayesinde eklem sertliği ve kas zayıflığının önüne geçilir.
İlerleyen haftalarda fizik tedavi programı, kas kuvvetini artırmaya, eklem hareket açıklığını geliştirmeye ve yürüme paternini düzeltmeye odaklanır. Yürüteç veya baston gibi yardımcı cihazlar, denge sağlanana kadar kullanılabilir. Ayrıca denge ve koordinasyon egzersizleri, protezin doğal bir şekilde kullanılabilmesini destekler.
Bir örnek vermek gerekirse;
Erken Dönem (0-2 Hafta)
Ameliyat sonrası ilk günlerde amaç, kan dolaşımını artırmak, ödemi azaltmak ve eklem hareket açıklığını korumaktır. Hastaya solunum egzersizleri, ayak bileği pompa hareketleri ve dizin hafif bükülmesini sağlayan pasif egzersizler uygulanır. Erken mobilizasyon ile pıhtı oluşumu ve eklem sertliği riski azaltılır. Yürüteç veya koltuk değneği yardımıyla ilk adımlar atılır.
Orta Dönem (2-6 Hafta)
Bu süreçte kas kuvvetini artırıcı egzersizler (quadriceps ve hamstring kasları için) ön plandadır. Eklem hareket açıklığı yavaş yavaş artırılır, hedef genellikle 0-110 derece hareket kazanımıdır. Yürüme eğitimi geliştirilir ve yardımcı cihaz kullanımı kademeli olarak azaltılır. Hafif denge ve koordinasyon çalışmaları başlatılır.
Geç Dönem ( 6 Hafta ve sonrası)
Hasta bu dönemde daha bağımsız hareket eder. Güç, denge ve dayanıklılık egzersizleri yoğunlaştırılır. Merdiven çıkma, oturup kalkma ve hafif günlük aktiviteler üzerinde çalışılır. Gerekirse havuz terapisi veya düşük tempolu bisiklet egzersizleri eklenir.
Rehabilitasyonun ihmal edilmesi, protezli dizde sertlik, hareket kısıtlılığı, kas erimesi ve yürüme bozukluklarına yol açabilir. Bu nedenle hastaların, fizyoterapist eşliğinde planlanan egzersiz programına düzenli olarak katılması şarttır.
Diz protez ameliyatı sonrasında rehabilitasyon, cerrahi başarının en önemli tamamlayıcısıdır. Düzenli fizik tedavi uygulamaları sayesinde hasta, ağrısız, güçlü ve işlevsel bir dize kavuşarak günlük yaşamına daha rahat dönebilir.
Yorumlar
Kalan Karakter: